Otizmle ilgili son zamanlarda sıklıkla karşılaştığımız bir sorun şüphesiz ki ‘’tuvalet eğitimidir’’. Özellikle de sosyal ve sözlü iletişim kuramayan otizm tanısı almış çocuklarımız için bu sorun daha da çetrefilli bir hal almaktadır. Otizm tanısı alan çocuklar, günlük yaşam rutinlerini bozacak değişikliklere pek olumlu yaklaşmamaktadırlar. Bu durum bez bağlanması alışkanlığını da kapsamaktadır. Zaten sözlü iletişimde sıkıntı yaşayan çocuklara tuvalet alışkanlığı kazandırmak daha da zorlaşmaktadır. Bu gibi durumlarda çocukların tuvalet alışkanlığına karşı kaygıları da artmaktadır. Tuvalet eğitimi verilmesi sırasında uygulanabilecek 7 önemli strateji ön plana çıkmaktadır;
1. Net ve basit resimler eşliğinde anlaşılır bir dil kullanın. Örneğin; uzun, komplike cümleler yerine ‘tuvalet zamanı’ gibi kısa, anlaşılır ve sempatik ifadeler kullanın.
2. İç çamaşırı giydirmeyi geciktirmeyin. Günümüz çocuk bezleri o kadar kalitelidirler ki bazen çocuklar altlarını ıslattıklarını dahi farketmezler. Çocuğunuza iç çamaşırı giydirdiğiniz taktirde ıslaklık onu rahatsız edecek ve tuvalet alışkanlığı edinmesini hızlandıracaktır.
3. Çocuğunuz altını ıslattığında aşırı tepkiler vermeden gereken temizliği yapıp, kısaca bir dahaki sefere tuvalete gitmesinin sizi memnun edeceğini belirterek konuyu kapatın.
4. Başarıyı vakit geçirmeden ödüllendirin. Başarılı davranıştan hemen sonra verilen ödül davranışı kuvvetlendirmektedir. Görselliğin ne kadar önemli olduğuna yukarıda değinmiştik. Örneğin; tuvalet resminin yanına çocuğunuzun çok sevdiği bir oyuncağın resmini koyarak ve bunu da bir ok işaretiyle göstererek ve tuvaleti kullandıktan sonra ödül olarak resimdeki oyuncağı vermeniz davranışı pekiştirecektir. Burada önemli olan husus, başlarda en küçük başarıyı bile ödüllendirmenizdir. Tek bir damlasını bile tuvalete yetiştirse bu hemen ödüllendirilmelidir.
5. Ödülü iletişim aracı olarak kullanın. Örneğin; çocuğunuz ‘’eğer çişini tuvalete yaparsan sana oyuncak araba alıcam’’ cümlesini anlamayabilir. Bu durumda çocuğunuzun başarı ve ödül potansiyelini arttırmalısınız. Evde olduğunuz bir gün çocuğunuzun sıvı tüketimini arttırın, bu durum tuvalete gitme olasılığını arttıracaktır ve yukarıda belirttiğimiz gibi başarıyla tuvalete yetiştirilen tek bir damlayı bile hemen ödüllendirin. Tabi ki birçok kazayla karşılaşma ihtimaliniz yüksek olacaktır; ancak motivasyonunuzu bozmadan kaza ve başarıları bir kaç gün süreyle not ederek, tuvalet ihtiyacı periyodunu belirleyin, böylece hareket alanınızı genişletin. Birkez daha ifade etmekte fayda gördüğümüz husus ödülün hemen başarıdan sonra gelmesidir ki çocuğunuz ödülü ne için aldığını kavrayabilsin.
6. Sözlü iletişim sağlayamayan çocuğunuzu iletişime teşvik edin. Çocuğunuzun davranışlarına dikkat edin. Bazı davranışlar tuvalet ihtiyacının geldiği işareti olabilir. Mesela; çocuğunuz tuvalet kapısına bakabilir, kemeriyle oynayabilir veya telefona bir klozet resmi yükleyerek onu işaret etmesi sağlanabilir. Burada önemli olan husus çocuğunuzun dolu bir idrar torbasının nasıl bir his olduğunu anlayarak bazı işaretlerle bunu size anlatabilmesidir. İdrar torbasını boşaltmanın vermiş olduğu rahatlık doğası itibariyle bir ödül de olacaktır. Aile, bakıcı ve terapistler, çocuğun tuvaletini yapmadan hemen öncesindeki davranışlarına dikkat etmelidirler.
7. İhtiyaç duyulması durumunda muhakkak profesyonel yardımı alınmalıdır. Vaktinde yapılan müdahaleler sonuç almanızı hızlandıracak ve kolaylaştıracaktır.
"Diğer Yazılar"
#otizm #otizmli #özelçocuklar #eğitim #özeleğitim #rehabilitasyon #atasehirrehabilitasyon #atasehirozelegitim #ozelegitim #yaygingelişimselbozukluk #bireyselegitim #bireyseleğitim #grupegitimi #grupeğitimi #ataşehirrehabilitasyon #aileegitimi #aileeğitimi #psikolog #bizimcocuk #bizimçocuk #ataşehirbizimçocuk #atasehirbizimcocuk